گاز ژنراتور (Gas Generator) چیست و اجزای آن کدام است؟
ژنراتور ها و مولد های تولید برق و به طور کلی نیروگاه ها براساس محرک و سوختی که جهت به چرخش در آوردن موتور و یا محرک خود (توربین) استفاده میکنند نام گذاری می شوند که یک نمونه شناخته شده تر دیزل ژنراتور ها می باشند که از گازوئیل به عنوان سوخت در موتور محرک خود استفاده میکنند .نسل بعدی که به تدریج در توان های بالاتر ۲۰۰ کیلو وات به بالا رایج شد گاز ژنراتور ها می باشند که گاها به اشتباه به این نوع ژنراتور ها هم افراد غیر متخصص دیزل ژنراتور میگویند .سوخت این نوع ژنراتور ها گاز می باشد و موتور محرک این نوع ژنراتور ها از نوع احتراقی می باشد .
بخش های مختلف یک گاز ژنراتور و نحوه عملکرد:
گاز ژنراتور برای کار کرد مداوم و صحیح نیاز به بخش های زیر دارد که البته بخش هایی از آن با دیزل ژنراتور ها نیز مشترک می باشد.
بخش سوخت رسانی:
۱-رگولاتور و فیلتر ها :جهت تامین گاز ژنراتور نیاز است تا گاز به فشار مناسب دستگاه برسد به همین دلیل رگولاتور های مختلف سر راه ورودی گاز ژنراتور قرار میگیرد تا فشار گاز را تا حد فشار مناسب مولد کاهش دهد همچنین فیلتر ها نیز وظیفه جلوگیری از ورود هرگونه مواد جامد به داخل ژنراتور را به عهده دارند.
۲-گاورنر کنترل سوخت :جهت اینکه ژنراتور در حالتی که به شبکه سراسری وصل نیست دور ثابتی داشته باشد یا به عبارت دیگر تغییرات فرکانس نداشته باشد و هنگامی که به شبکه سراسری متصل است توان خروجی کنترل شده داشته باشد نیاز است تا سوخت ورودی به ژنراتور توسط گاورنر کنترل شود.
۳-فیلتر هوا :بعد از اینکه سوخت ورودی کنترل شد نیاز است تا برای انجام احتراق هوای تمیز با گاز ترکیب شود که فیلتر در این بخش وظیفه در اختیار قرار دادن هوای تمیز جهت ترکیب شدن با سوخت را دارد.
۴ -توربو :برای اینکه راندمان موتور محرک ژنراتور بالا رود سوخت و هوا ابتدا توسط توربو مکیده شده و سپس توسط هوای خروجی اگزوز تا حد دمای اگزوز گرم شده تا سوخت بهتر و موثرتری داشته باشد.
بخش تهویه و خنک سازی :
برای خنک کاری موتور معمولا از چرخش آب دور موتور استفاده میکنند که روش کار به این صورت است که آب ابتدا وارد موتور شده سپس به مبدل گرمایی (exchanger یا رادیاتور) توربو وارد شده تا گرمای توربو را بگیرد و در نهایت به مبدل گرمایی(exchanger یا رادیاتور) روغن سیرکوله موتور وارد میشود و پس از جذب گرمای آن بخش به سمت فن های خنک کننده هدایت می شود.
قابل ذکر است که در مولد های بزرگ یه تانک روغن وجود دارد که وظیفه تامین کمبود روغن موتور را به عهده دارد و یک تانک نیز جهت چرخش روغن در موتور و تانک و مبدل گرمایی جهت خونک کاری قرار داده شده که عمل چرخش روغن وظیفه پمپ روغن می باشد.
بخش کنترل و نظارت :
جهت کارکرد صحیح مولد و ایجاد امکان بازرسی مولد توسط ناظر نیاز است تا بخش های مختلف و حیاتی به صورت خودکار توسط سنسور های مختلف تحت کنترل باشند تا احتمال ایجاد خطر کاهش یابد.بخش مهمی که توسط مولد ها کنترل می شود.
۱-کنترل فرکانس :در صورتی که فرکانس به صورت ناگهانی بالا یا پایین شود این بخش وظیفه قطع ژنراتور را از شبکه دارد.
۲-بخش کنترل دما ,فشار آب و روغن
۳-بخش کنترل سوخت شامل فشار گاز ,تزریق گاز ,نشتی گاز و…
۴-بخش کنترل خطا های الکتریکی اعم از ولتاژی و جریانی
و بخش های کنترلی دیگر که براساس نوع ژنراتور و شکرت سازنده متفاوت می باشد.
ژنراتور :
تمام مواردی که د ر بالا مطرح شد تصمین کارکرد صحیح موتور را دارند که بتواند ژنراتور را به صورت پایدار و غیر ضربانی به حرکت درآورد تا ژنراتور نیز بتواند مشخصات الکتریکی تثبیت شده ای تحویل دهد.
محرک ژنراتور:
همانطور که میدانیم در ژنراتور های سنکرون تحریک روی بخش گردان می باشد و توان تولید شده از استاتور گرفته می شود که این محرک از نوع جریان مستقیم می تولید شود.حال مسئله ی مهم اینجاست که این تحریک دو پارامتر مهم را کنترل میکند که عبارت اند از ولتاژ خروجی در حالتی که به شبکه متصل نیست و توان راکتیو در حالت اتصال به شبکه .
کانوپی و شاسی :
به پایه ای که موتور و ژنراتور روی آن به هم متصل شده اند و معمولا سیستم های کنترلی نیز روی آن سوار شده اند شاسی میگویند و اطاقکی که کل مجموعه مولد جهت صدا گیری و محافظت های محیطی در ان قرار میگیرند کانوپی گفته می شود.
اجزای جانبی :
شامل منابع انبساط آب خنک کننده موتور ,فیلتر های روغن ,تاانک های اضافه و …… نیز در مولد های مختلف بر حسب نیاز وجود دارند.