چرا در اثر برگشت وات ژنراتور موتور میشود؟
ژنراتورها باید انرژی الکتریکی به شبکه بدهند و هیچگاه از شبکه انرژی نگیرند. از این جهت در گذشته (در حدود ۳۰ سال پیش) ژنراتورها را با یک رلۀ واتمتری مجهز میکردند، بطوریکه این رلۀ واتمتری در موقع برعکس شدن جهت انرژی، عمل کرده و ژنراتور را از مدار قطع میکرد.
این قطع کردن ژنراتور در موقع برگشت وات لازم نیست، زیرا برگشت وات ضرری به ژنراتور واردنمی کند، بلکه پس از قدری پاندولی و نوسانی شدن، ژنراتور مجدداً حالت عادی خود را باز مییابد و به کار خود ادامه میدهد. از این جهت امروزه رلۀ برگشت وات جهت قطع ژنراتور در موقع تغییر جهت دادن انرژی الکتریکی به کار برده نمیشود، بلکه برای حفاظت توربین از آن استفاده میشود.
در لولههای بخار رسان توربین بخار ممکن است دو اشکال پیش آید:
یکی اینکه در اثر ترکیدن و یا سوراخ شدن لولۀ بخار، عمل رساندن بخار به توربین قطع گردد. در این صورت اگر این ژنراتور بطور موازی با ژنراتورهای دیگر بسته شده باشد، از شبکه انرژی الکتریکیمی گیرد و به صورت موتور به گردش خود ادامه میدهد و توربین را با دور سنکرون میگرداند.
در حالت دوم ممکن است دریچۀ بخار بسته شده، ولی به دلیل جذب نبودن سوپاپ خروجی، بخار صد در صد قطع نگردیده باشد و مقداری بخار به داخل توربین نشت کند بطوریکه حجم بخاری که وارد توربین میشود بیشتر از مقداری باشد که برای گرداندن توربین بدون بار لازم است. در صورتیکه در این حالت ژنراتور از شبکه قطع گردد، توربین سرعت گرفته و دور آن آنقدر زیاد میشود که به اصطلاح سبب از جا کندن توربین و خورد شدن یاطاقانهای آن میشود.
تنها وسیلهای که در این دو حالت از توربین حفاظت میکند، رلۀ برگشت وات است. رلۀ برگشت وات معمولاً یک رلۀ اندوکسیونی است که دارای دو حوزۀ عمود بر هم با اختلاف فاز ۹۰ درجه و یک صفحۀ آلومینیومی است.