منحنی مشخصه ژنراتور DC
منحنیهای عملکرد ژنراتور DC منحنیهایی را که توانایی تحویل ولتاژ خروجی ژنراتور DC با تغییر جریان بار از بی باری تا بار کامل را دارند نشان میدهد. به اینها منحنی مشخصه نیز گفته میشود. از منحنی عملکرد میتوان به صورت واضح درباره تنظیم ولتاژ انواع مختلف ژنراتورهای DC اطلاعات کافی به دست آورد. هرچه تنظیم ولتاژ کمتر باشد، عملکرد ژنراتور بهتر خواهد بود. البته در بعضی از کاربردها مثل جوشکاری نیاز به تنظیم ولتاز بالا نیاز است.
منحنی عملکرد ژنراتور DC با تحریک جداگانه
اگرچه این نوع ژنراتورهای DC به دلیل هزینه آن برای تحریک جداگانه به ندرت مورد استفاده قرار میگیرند، اما عملکرد این ژنراتورهای DC کاملاً رضایت بخش است. در ژنراتورهای DC جداگانه، ولتاژ ترمینال با افزایش بار و جریان بار شروع میشود.
در ولتاژ ترمینال به دلیل واکنش آرمیچر و افت IR، افت کمی وجود دارد، اما با افزایش میدان تحریک میتوان این افت را از بین برد و پس از آن میتوانیم ولتاژ ترمینال ثابت داشته باشیم. در نمودار، منحنی AB این ویژگی را نشان میدهد.
منحنی عملکرد ژنراتور سری DC
در ژنراتورهای سری DC، ولتاژ ترمینال بی باری صفر خواهد بود، زیرا جریانی در سیم پیچ میدان جریان ندارد. با افزایش بار، ولتاژ خروجی نیز افزایش مییابد. ولتاژ ترمینال آن به دلیل داشتن میدان سری با آرمیچر، با کمی افزایش در جریان بار تغییرات زیادی دارد. در ژنراتورهای سری DC ولتاژ خروجی به دلیل تحریک آرمیچر و مقداری تلفات اهمی در سیم پیچ آرمیچر از ولتاژ تولید شده در آرمیچر کمتر است است. در نمودار زیر، منحنی OC این ویژگی را نشان میدهد.
منحنی عملکرد ژنراتور شانت DC
در ژنراتورهای شانت DC، بخاطر وجود سیم پیچ میدان شانت یا موازی، همیشه در حالت بی باری هم ولتاژ وجود دارد. با افزایش بار، ولتاژ ترمینال این نوع ژنراتورهای DC بسیار سریع کاهش مییابد. این نوع ژنراتور دارای واکنش آرمیچر بسیار زیاد و تلفات مقاومت آرمیچر است. به دلیل این کاهش شدید ولتاژ ترمینال، جریان بار نیز پس از یک نقطه مشخص کاهش مییابد. عملکرد این نوع ژنراتورها بسیار ضعیف است. در نمودار، منحنی DE این ویژگی را نشان میدهد.
منحنی عملکرد ژنراتور کمپوند DC
بدون بار، منحنی عملکرد این نوع ژنراتور DC شبیه با ژنراتورهای شانت دی سی است، زیرا بدون بار، هیچ سیم در سیم پیچ میدان سری وجود ندارد. با افزایش بار، ولتاژ ترمینال به دلیل وجود ژنراتور سیم پیچ شانت موازی افت میکند، اما در سیم پیچ سری DC، افت ولتاژ را جبران میکند. به همین دلیل ولتاژ ترمینال ثابت است. ولتاژ ترمینال همچنین با کنترل آمپر دور سیم پیچ سری میتواند بالاتر یا پایین بیاید. در نمودار، منحنی FG این ویژگی را نشان میدهد.