معرفی رله های زمانی (تایمرها) و انواع آن
یکى از وسایل فرمان دهنده ى مدارهاى کنترل اتوماتیک،تایمرها یا رله هاى زمانى هستند که وظیفه ى کنترل مدار را براى مدت زمانى معین به عهده دارند. رله هاى زمانى در انواع مختلف ساخته مى شوند:
الف رله ى زمانى موتورى یا الکترومکانیکى؛
ب رله ى زمانى الکترونیکى؛
پ رله ى زمانى نیوماتیکى (با فشار هوا)؛
ت رله ى زمانى بى متال یاحرارتى؛
ث رله ى زمانى هیدرولیکى؛
الف رله ى زمانى موتورى یا الکترومکانیکى
ان نوع تایمر از یک موتور کوچک تشکیل شده است که از طریق چرخ دنده توسط دنده خارجی و تغذیه تایمر، موتورها دور ثابت به گردش در می آید و با گردش موتور، زمان تایمر شروع می شود.پس از گردش به علت برخورد با زایده ی دیسک ، متوقف می شود به میکروسوئیچ داخلی فرمان می دهد و کنتاکت های تایمر عمل می کنند. به طور اتوماتیک قطع می شوند و موتور از کار می افتد . زمان وصل این رله ها از چند ثانیه تا به طور دائم قابل تنظیم است.
ب رله ى زمانى الکترونیکى
از تایمرهای الکترونیکی برای تنظیم زمان های کمتر از ثانیه تا چندین ثانیه استفاده می شود. در ساختمان این تایمرها از مدارها و اجزای الکترونیکی استفاده شده است. در نوعی از این تایمرها با شارژ و دشارژ یک خازن بوبین یک رله ی کوچک تحریک می شود. اصول ساختمان تایمر الکترونیکی برمبنای مدار rc ( خازن مقاومت ) است و برحسب تاخیر زمانی استوار است . تنظیم این تایمرها بستگی به مقدار مقاومت سر راه خازن دارد. در ساه ترین نوع تایمر الکترونیکی در تایمر نوع فازی رله هنگامی وصل می شود که فازی شارژ شود . پس از وصل رله ، بار ذخیره شده در خازن روی مقاومت که توسط کنتاکت باز رله به دو سر خازن وصل می شود تخلیه می گردد. در این نوع تایمر با تغییر ظرفیت خازن می توان زمان تایمرها را تنظیم کرد.
پ رله ى زمانى نیوماتیکى
در این تایمر از خاصیت ذخیره سازی و فشردگی هوا استفاده می شود. به این ترتیب که رله در موقع رها شدن خیلی راحت رها می شود وقتی که بوبین تحریک می شود، قسمت متحرک را جذب می کند ، اهرم قطعه ای را که به شکل دم آهنگری است فشار خواهد داد . هوای داخل دم از طریق سوپاپ یک طرفه خارج می شود، وقتی که بوبین از تحریک خارج می شود فنر دم را منبسط کرده و دم از طریق سوپاپ تنظیم هوا پر می شود. سرعت انبساط دم در رابطه با پیچ تنظیم تفاوت می کند وقتی که دم به حالت عادی برگشت کنتاکت ها عمل می کنند بنابراین به وسیله ی میزان کردن پیچ تنظیم ، عمل کردن کنتاکت ها را میتوان تغییر داد. کار این زمان سنج شبیه تایمر موتوری است با این تفاوت که زمان سنج موتوری پس از تنظیم و وصل بوبین آن به ولتاژ شروع به کار می کند. ولی زمان سنج نیوماتیکی پس از قطع بوبین آن از ولتاژ شروع به کار میکند.
رله ی زمانی حرارتی( تایمر حرارتی ) :
ت رل هى زمانى ب ىمتال یا حرارتى (تایمر حرارتى)
این نوع تایمر با استفاده از خاصیت بی متال کار می کند و در انواع رله حرارتی ذوب شونده، رله ی حرارتی بی متال و رله ی حرارتی منعکس کننده میله ای ساخته می شود. زمانی که جریان از بی متال عبور می کند ، بی متال گرم می شود و پس از مدتی در اثر تغییر شکل عمل کرده مدار را قطع یا وصل می کند. دقت این نوع تایمر زیاد نیست و آب و هوای محیط بر روی آن تاثیر می گذارد.
ث رله ى زمانى هیدرولیکى
ر این رله از سیستم هیدرولیکی جهت تاخیر در مدار استفاده می شود ، طرز کار آن طوری است که وقتی جریان برق به رله وصل می شود مقداری روغن در داخل ان جا به جا می گردد، برای بازگشت روغن به محل اولیه زمانی لازم است که این زمان را به عنوان زمان تایمر در نظر می گیریم . این رله ها د رمدارهای مختلف کاربرد دارند .