کلید محافظ جان(RCD)چیست؟
کلید RCD نوعی کلید است که با مقایسهٔ جریان سیمهای رفت و برگشت، در صورتی که اختلافی بین جریان رفت و برگشت وجود داشته باشد مدار را قطع میکند. در حالت عادی مدارهای الکتریکی، جریان رفت با جریان برگشت برابر است، اما اگر به هر دلیلی جریان بین سیم فاز و نول (در مدارهای تکفاز) اختلاف داشته باشد کلید محافظ جان عمل خواهد کرد. وجود این اختلاف ممکن است بر اثر اتصال بدنهٔ یکی از دستگاههای الکتریکی باشد که در آن جریان الکتریکی به جای برگشتن از راه سیم نول از راه زمین به منبع برمیگردد که اصطلاحاً میگویند جریان نشت پیدا کرده است. این دستگاه جریانهای نشتی کوچکی را که توسط فیوز شناسایی نمیشوند اما میتوانند زمینهساز آتشسوزی یا برقگرفتگی شوند شناسایی و مدار را در چند دهم یا صدم ثانیه قطع میکند.
جریان نشتی ممکن است از راه بدن فردی که با زمین تماس دارد و تصادفاً دستش با قسمت برقدار مدار تماس پیداکرده است به وجود آید، کلیدهای محافظ جان به گونهای طراحی میشوند که پیش از آسیبرسیدن به فرد مدار را قطع میکنند. این کلیدها برای قطع مدار در برابر اضافهبار و اتصالکوتاه طراحی نشدهاند. گونهٔ دیگری از این کلیدها که افزون بر جریان نشتی به اضافهبار هم واکنش نشان میدهند RCBO نامیده میشوند. RCD ممکن به در اشاره به کلیدهای RCCB و RCBO به کار رود اما نباید آنها را با کلیدهای ELCB که به ولتاژهای سرگردان حساس است اشتباه گرفت.
کلید محافظ جان
حفاظت کلید محافظ جان در هنگام تماس غیر مستقیم در شبکه TT
حفاظت کلید محافظ جان در هنگام تماس مستقیم
کلید محافظ نشتی جریان بصورت دو پل ( برای مدار تکفاز ) و چهار پل ( برای مدار سه فاز ) عرضه شده و دارای سه تیپ کلی می باشد :
کلید محافظ نشتی جریان تیپ AC
کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ AC قابلیت تشخیص جریانهای نشتی با شکل موج متناوب AC را دارند.
این گروه از کلید محافظ جان بصورت ۲ پل و ۴ پل در دسترس است. رنج جریان نامی از ۱۶ تا ۱۲۵ آمپر و رنج جریان نشتی ۰٫۵A , 0.3A , 0.1A , 0.03A , 0.01A بوده و ولتاژ کاری ۲۰۰ تا ۴۰۰ ولت می باشد.
کلید محافظ نشتی جریان تیپ A
کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ A قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی را دارند. این گروه کلید محافظ جان در انواع ۲ پل و ۴ پل ارائه می گردند. رنج جریان نامی از ۱۶ تا ۸۰ آمپر و رنج جریان نشتی ۰٫۵A , 0.3A , 0.1A , 0.03A , 0.01A بوده و ولتاژ کاری ۲۰۰ تا ۴۰۰ ولت است. مدل خاصی از این کلید محافظ جان برای شبکه هایی با ولتاژ ۵۰۰ ولت نیز ارائه شده است.
کلید محافظ نشتی جریان تیپ B
کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ B قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی تا فرکانس ۱ مگاهرتز و مستقیم DC صاف را دارند. این گروه کلید محافظ جان نیز در انواع ۲ پل و ۴ پل ارائه می گردند. رنج جریان نامی از ۱۶ تا ۱۲۵ آمپر و رنج جریان نشتی ۰٫۰۳A تا ۰٫۳A بوده و ولتاژ کاری ۲۳۰ تا ۴۰۰ ولت است. همچنین مدلهای خاصی از این تیپ محافظ جان با قابلیت کار تا ولتاژ ۵۰۰ ولت و یا رنج جریان نشتی تا ۰٫۵ آمپر نیز وجود دارند.