کلمه همبندی در استاندارد IEC
صرف نظر از مقررات ملی و دستورالعملهای ما، در استاندارد IEC ازچهار نوع همبندی (Bonding) نام برده شده ات:
۱- همبندی اصلی (Main) که همبندی حفاظتی است و در هر تاسیساتی که اجرا میشود باید یک MET یا ترمینال همبندی اصلی وجود داشته باشد؛ و باید لولههای تاسیسات شهری و… نیزمطابق طرحواره IEC بدان متصل شوند. هر اتصال تا MET باید قابلیتِ قطعِ جداگانه از بقیه را داشته باشدو از شینه PE یک هادی PE بدون واسطه باید به MET متصل شود
۲- همبندی اضافی (supplementary) در این همبندی بدنه هادی دستگاهها به هادیهای بیگانه متصل میشوند اگر این همبندی شینه داشته باشد امکان قطع جداگانه هر هادی متصل به آن لزومی ندارد و باز بر خلاف همبندی اصلی هادی، PE باواسطه از یک بدنه هادی میتواند به آن متصل شود و لزومی ندارد از شینه PE بدون واسطه بدان متصل شد. دو همبندی که در بالا از آن صحبت شد در استاندارد IEC۶۰۳۶۴-۵-۵۴ که به سیستم زمین وهادی حفاظتی میپردازد آمده است
۳- همبندی عملیاتی (Functional): این همبندی برای مقاصدی غیراز ایمنی در برق (غیر ازبرق گرفتگی یا قطع خودکارمنبع) تعریف شده و مقصود اصلی از آن کمک به زمین عملیاتی و EMC تجهیزات الکترونیکی و فناوری اطلاعات است که از شبکه همبند در کف و طبقات بصورت تک حلقه BRC، مش یا مش محلی استفاده میکنند. یک هادی صعودی همبند هم وجود دارد که در کف به الکترود زمین وصل شده در طبقات از آن برای تجهیزات بصورت تک، ستاره یا درختی همبندی عملیاتی صورت میگیرد. اگر ستونها از هر حلقه یا مش جدا باشد به این نوع همبندی عملیاتی IBN میگویند و اگر بهم وصل شده باشند CBN است در مورد فواصل و نحوه اتصالات استاندارد IEC۶۰۳۶۴-۴-۴۴ (اختلالات و سازگاری الکترومغناطیسی) مطالب بیشتری دارد که همکاران میتوانند مراجعه کنند. ضمنا به هم بستن میلگردها در الکترود زمین فنداسیون در صورتی که بتن از کف زمین ایزوله باشد نیز همین همبندی است. البته در آن حالت الکترود زمین در زیر عایق اجرا و در فواصل به همبندی عملیاتی میلگردها متصل میشود.
۴- همبندی بدون زمین (Earth- Free):این کار یک روش حفاظت خاص در Annex-C , IEC۶۰۳۶۴-۴-۴۴ است در این روش نیزبدنههای هادی به قسمتهای هادی بیگانه وصل میشوند، اما همبندیها از زمین جدا هستند و به الکترود زمین و هادی حفاظتی متصل نیستند. مطابق استاندارد در این حوزهها کلمه همبندی کابرد دارد، اما در سالهای اخیر، حتی بین متخصصین شاهد آن هستیم که اتصال لازم در همبندی اصلی برای یک هادی بیگانه مثل اسکلت که از قدیم مرسوم بوده مساوی اجرای همبندی عملیاتی و بصورت جوشکاری همه میلگردها در کف و طبقات به حساب آمده است که بدین ترتیب همبندی عملیاتی همان همبندی اصلی شده است که جای بررسی دارد از طرفی بین مهندسین جوان هم کلمه همبندی خیلی کاربرد عام پیدا کرده بطوری که به جای Connected و یا Linked و حتی Jump شدن، Splice گاهی کلمه همبندی را بکار میبرند که چندان جالب نیست مثل: “این دو هادی را به هم همبند کردم و بعد رفتم همبندی PEN و PE را در تابلو کنتور انجام دادم ” و جملاتی از این دست، شاید در زبان فارسی کلمه زیبای همبندی این ظرفیت را داشته باشد که این چنین بکار گرفته شود، اما نباید فراموش کنیم همبندی کلمه تخصصی است و فقط در جای خود باید بکار گرفته شود و درست نیست بصورت عام بکار رود.