پوشش‌های عایق سیلیکونی و نحوه عملکرد آنها
پوشش‌های عایقی سیلیکونی و نحوه عملکرد آنها در جلوگیری از بروز پدیده تخلیه الکتریکی بر روی مقره‌های پست‌های فشار قوی، ارائه می شود.
یکی از مهمترین مشکلات و خطا‌های ایجاد شده در پست‌های فشار قوی برق مستقر در مجاورت کارخانجات صنعتی و مناطق با شرایط آب و هوائی ساحلی که دارای آلودگی‌های سنگین صنعتی، گردوخاک و نمک‌های رسوبی میباشند، بوجود آمدن تخلیه الکتریکی جزئی (Flash over) بر روی ایزولاتور‌های پست، در زمان بارندگی و افزایش رطوبت (شرجی) میباشد. پدیده ریزگرد‌ها و گردوخاک شدید در استان خوزستان یک نمونه از این شرایط آب و هوائی میباشد. تخریب لعاب سطح ایزولاتور‌ها در اثر آلودگی‌های ناشی از کارخانجات فولاد، آلومینیم، پتروشیمی و صنایع اینچنینی که بر روی سطح ایزولاتور‌های تجهیزات سوئیچ گیر رسوب می‌کنند همچنین آلودگی‌های ناشی از مناطق ساحلی که بصورت نمک و یک لایه گل (ناشی از گردوخاک محیط) که بر روی سطح مقره‌ها تشکیل می‌گردند در هنگام بارندگی یا افزایش رطوبت محیطی عامل کاهش سطح عایقی ایزولاتور‌ها و ایجاد یک مسیر هادی برای تخلیه الکتریکی (Flash over) بروی ایزولاتور‌های (مقره های) پست‌ها می‌گردد که این مسئله خسارات هنگفتی را بعلت تخریب تجهیزات سوئیچ گیر و اعمال خاموشی‌های ناخواسته به شبکه برق فشارقوی وارد آورده است.
معذلات ایجاد شده که ناشی از خاموشی‌های ناخواسته در شبکه برق بود بهره برداران را بر این داشت که از طریق شستشو به پاکسازی ایزولاتور‌ها اقدام کنند که این خود لازم به گرفتن خاموشی در پست و سپس شستشوی ایزولاتور‌ها بود که در اکثر موراد مثل صنایع فولاد و … به علت خاموش شدن کوره‌ها و مسایل فنی اینچنینی این امکان وجود نداشت که بهره بردارن و شرکت‌های برق منطقه‌ای که متولی اصلی امر بودند بر این شدند که از طریق سیلگارد کردن ایزولاتور‌ها این معذل را برطرف بنمایند.
استفاده از پوشش عایقی سیلیکونی RTV با توجه به خواص مولکولی که در طراحی آن بکار رفته است این امکان را به ما می‌دهد که بتوانیم از این خطا بطور کامل جلوگیری نموده و ضمن پوشش دادن مقره‌ها و بوشینگ‌های آسیب دیده از طریق سیلگارد کردن آنها ضمن افزایش عمر مقره‌ها از خطا‌های ناشی از تخلیه الکتریکی و شستشوی مداوم مقره‌ها و متعاقباً هزینه‌های گزاف مربوطه جلوگیری بنمائیم.
پنج نکته مهم در مورد پوشش‌های عایقی سیلیکونی قابل ذکر میباشد:
الف: خاصیت آبگریزی (Hydrophobicity)
تشکیل قطرات آب بر روی سطح سیلگارد شده ناشی از این خاصیت پوشش‌های عایقی سیلیکونی میباشد که مانع از تشکیل یک مسیر خطی از آب گردیده و بدینوسیله از کاهش سطح عایقی مقره و بروز تخلیه الکتریکی جلوگیری خواهد نمود.
ب: خاصیت ضد آلودگی (Antipollution)
مولکول‌های سیلیکون موجود در پوشش عایقی سیلیکونی همواره خود را به سمت سطح پوشش عایقی، که آلودگی‌ها در آن محل تجمع می‌کنند رسانده و از این طریق مانع از نفوذ آلودگی به سطح مقره و چسبیدن آن به سطح مقره می‌شوند و این مواد در برابر آلاینده‌های خورنده و شیمیائی را که بعنوان آلودگی در نظر می‌گیرم بسیار مقاوم بوده و مانع از نفوذ این آلودگی‌ها به سطح مقره و تخریب آن می‌گردند. در مورد بوشینگ‌های ترانس‌ها یا سایر تجهیزات پست که امکان دارد روغن آن بر روی مقره‌ها ریخته شود و ترکیب آن با گردوخاک و آلودگی‌های محیطی عامل کاهش سطح عایقی ایزولاتور گردد، در این مورد پوشش عایقی مانع از آلوده شدن و آسیب دیدن بوشینگ‌ها یا مقره‌ها خواهد گردید و تنها بعد از پایان تعمیرات کافی است سطح ایزولاتور که پوشش عایقی شده است را با پارچه نخی پاک گردد و تجهیز آماده برقدار شدن میباشد. در برخی نواحی مجاور مراکز تولید مواد شیمیائی و صنایع فولاد که ممکن است آلودگی‌های اسیدی و خورنده بر روی سطح ایزولاتور‌ها بنشیند و باعث تخریب لعاب روی مقره‌های سرامیکی بشود، به راحتی می‌توان از طریق سیلگارد کردن سطح مقره مانع از تخریب بیشتر و سوراخ شدن مقره‌ها گردید و از بروز تخلیه الکتریکی بر روی مقره‌ها کاملا جلوگیری نمود و نهایتاً کلیه موارد موجب افزایش طول عمر مفید ایزولاتور‌ها خواهد گردید.
ج: خاصیت پوشش دادن و ترمیم ترک‌های سطحی
از نکات قابل توجه در مورد پوشش‌های عایقی سیلیکونی، جوشش مولکولی آن با سطحی که سیلگارد شده است میباشد، بطوریکه بعد از انجام عملیات پوشش عایقی چسبندگی بسیار قوی با سطح مقره بوجود خواهد آمد که با ترمیم کردن بخشی از مقره که دچار ترک مویی شده است از بروز مشکلات بعدی بطور کامل جولوگیری مینماید. همچنین با توجه به این موضوع و خاصیت عایقی خود مواد پوشش عایقی در محل‌هایی که بوشینگ‌ها یا مقره‌های پست لب پر شده اند بکار بردن این ماده در قسمت آسیب دیده موجب کاهش تخلیه الکتریکی در ان محل خواهد گردید که خود نکته بسیار قابل توجه در بهره برداری از پست‌های برق میباشد.
د: افزایش عمر مفید مقره‌ها و بوشینگ‌ها
با توجه به خواص مولکولی مواد پوشش عایقی سیلیکونی که پلیمر‌هایی بدون میل ترکیبی و دارای مقاومت بسیار زیاد در مقابل مواد اسیدی، خورنده، نمکی، اشعه UV خورشید و کلیه آلودگی‌های محیطی میباشند، سبب افزایش طول عمر مفید ایزولاتور‌های موجود در پست‌های مناطق با آلودگی سنگین، فوق سنگین و پست‌های صنایع فولاد و، آلومینیم، پتروشیمی و … پس از انجام عملیات سیلگارد خواهد گردید.
شایان ذکر است عمر مفید پوشش‌های عایقی سیلیکونی RTV ده سال و نوع PRTV آن بیست سال تعین شده است که پس از اتمان دوره آن کافی است ایزولاتور‌های پست بصورت بصری مورد بازدید قرار گرفته و محل هائی که دچار تخریب فیزیکی شده اند پاک سازی و مجدداً سیلگارد گردند. یا در صورت لزوم مجدداً کل پست را مورد پوشش قراردهند.
ه: جلوگیری از شستشوی مداوم مقره‌ها
یکی از مشکلات و محدودیت‌های بوجود آمده در اثر آلودگی‌های بوجود آمده بر روی ایزولاتور‌های پست‌های فشارقوی برق لزوم شستشوی مداوم مقره‌ها بصورت ماهانه یا هفتگی میباشد، که خود اعمال خاموشی، خسارات هنگفتی با توجه به مدت خاموشی به شرکت‌های برق و متعاقباْ مشترکین وارد خواهد نمود، یکی از مهمترین مزایای پوشش‌های عایقی سیلیکونی جلوگیری از این موضوع و عدم نیاز به شستشوی مداوم مقره‌ها پس از اجرای عملیات پوشش عایقی میباشد.
نتیجه گیری:
انواع آلودگی‌های انباشته شده بر روی مقره‌ها در مناطق آلوده و ساحلی باعث ایجاد تخلیه الکتریکی بر روی مقره‌های تجهیزات سوییچ گیر در پست‌های برق می‌شوند که از طریق انجام پوشش عایقی سیلیکونی بر روی بوشینگ‌ها و مقره‌های پست‌ها می‌توان ضمن بهره بردن از خواص پوشش‌های عایقی سیلیکونی مانند خاصیت آبگریزی، ضد آلودگی بودن، افزایش سطح عایقی و طول عمر مقره‌ها، از بروز خطا‌ها و خاموشی‌های ناخواسته، شستشوی مداوم مقره‌ها و از همه مهمتر انفجار مقره‌ها که در اثر تخلیه الکتریکی بر روی مقره‌ها بوجود می‌آید و خسارت‌های هنگفت ناشی از آن بطور کامل جلوگیری نمود.
منبع: آرتا نیرو
