حافظه انسان مانند یک دوربین فیلم برداریست؛ چگونه عملیات ضبط کردن را آغاز کنیم؟

بر اساس تحقیقات جدید، حافظه ی انسان مانند یک دوربین فیلم برداری دستی عمل می نماید. آقای Brad Wyble، محقق و استاد روانشناسی در دانشگاه پنسیلوانیا در این خصوص می گوید: «اگر در دوربین فیلم برداری خود دکمه ضبط را فشار ندهیم چگونه می توانیم انتظار داشته باشیم که آن دوربین در آینده به خاطر داشته باشد که در مقابل لنزش چه گذشته است؟»

ایده به نظر بسیار ساده می آید،‌ اگر چه ذهن ما عملکردی بسیار پیچیده تر دارد. آقای Wyble با همکاری Hui Chen که او نیز از استادید دانشگاه مذکور است، تلاش نمودند تا دریابند «آیا ممکن است دکمه ی ضبط حافظه  افراد را فعال کرد؟»

آنها تلاش کردند تا آزمایشی انجام دهند و ببینند که آیا یک شخص می تواند یک بخش مشخص از دستوالعملی چند قسمتی را در ذهن خود به ثبت رساند یا خیر. این دو محقق سپس با استفاده از ۱۰۰ نفر داوطلب برای شرکت در این آزمایش، در برابر آنها چند سری عدد و رقم قرار دادند و از آنها درخواست نمودند تا جای حروف را در میان اعداد به خاطر بسپارند.

در مرحله بعد محققین از داوطلبان درخواست کردند تا به یاد آورند چه حروفی میان اعداد قرار گرفته بودند؛ نتیجه همانگونه که تصور می شود بسیار بد بود و تنها ۲۵ درصد افراد قادر شدند این تست را با موفقیت پشت سر بگذارند.

سوال اینجاست که چرا عده ای ۲۵ درصدی توانستند تقریبا تمام حروف را بیاد آورده در حالی که بقیه شکستی سخت را تجربه کردند؟ جواب ساده است: «انتظار داشتن». Wyble در این خصوص اینگونه نظر می دهد: «بسیاری افراد گاهی حتی ساده ترین اطلاعات را نیز به خاطر نمی آورند و دلیل این موضوع هم این است که در ابتدا انتظار نداشته اند روزی این اطلاعات برایشان کارآمد باشد.»

طبق نظریه ای که اساتید دانشگاه پنسیلوانیا ارائه داده اند، کلید «روشن» کردن ضبط حافظه ی انسان، آگاهی از این موضوع است که اطلاعات در آینده مورد نیاز خواهند بود. از سویی،‌ تنظیم سازی درست مکانیزم حافظه نیز امری بسیار مهم است. حتما برایتان پیش آمده که لحظه ای خاص از یک رویداد یا میهمانی در ذهنتان ثبت شود بدون اینکه چیز دیگری را به یاد آورید. محققان از این حالت با نام «صفت فراموشی» یاد می برند.

Wyble می گوید نتایج تحقیقات از این رو ارزشمند هستند که در تئوری های قدیمی تر تصور می شد زمانی که به بخشی از اطلاعات توجهی دقیق گردد، آن ها در حافظه ثبت خواهند گشت.

وقتی محققان آزمایش را تکرار کرده و به داوطلبین گفتند «انتظار» داشته باشید که از اطلاعاتی که در برابرتان قرار می گیرد در آزمون استفاده خواهید کرد، نتایج پاسخ های درست در آزمایش یاد شده از ۲۵ به ۶۵ الی ۹۵ درصد ارتقا پیدا کرد.

به مقایسه حافظه با دوربین فیلم برداری برگردیم: «توجه» ما همانند لنز دوربین فیلم برداری عمل می کند که همواره در حال تماشای گستره ی عظیمی از اطلاعات پیرامون خود است، اما تنها زمانی که ما می خواهیم شروع به ثبت بخش مشخصی از محیط اطرافمان می کند. این، نکته ی خوبیست. اگر غیر از این حالت بود،‌ ذهن و حافظه ی ما از اطلاعات اشباع شده و سپس تشخیص درست و مفید از غلط بسیار سخت می شد.

اشباع شدن ذهن و حافظه بسیار خطرناک بوده و در صورتی که در زمان غیر ضروری از این تکنیک استفاده کنیم، دیر یا زود این اتفاق برای ذهن خواهد افتاد. بهتر است از کلید روشن کردن حافظه ی خود به خوبی مراقبت کنید و زمانی آن را فشار دهید که واقعا به کمکش در آینده نیاز دارید.