تاثیر صنعت خصوصی فضایی روی فعالیت‌های ۶۰ سال آینده ناسا
بی‌شک در عصر هیجان‌انگیز اکتشافات فضایی به سر می‌بریم، عصری که تنها دولت‌ها دسترسی اختصاصی به فضا ندارند، بلکه شرکت‌های خصوصی هم وارد صنعت فضایی شدند.
۶۰ سال آینده ناسا احتمالا نسبت به ۶ دهه ابتدایی این سازمان فضایی متفاوت خواهد بود. هنگامی که ناسا در سال ۱۹۵۸ شروع به کار کرد، سفرهای فضایی در بخش خصوصی، بیش‌تر شبیه یک رؤیای علمی تخیلی بود. اما حالا، شرکت‌های خصوصی فضایی مانند اسپیس ایکس متعلق به رویاپرداز بزرگ دنیای اکتشافات فضایی؛ ایلان ماسک وبلو ارجینِ جف بزوس در تلاش‌اند تا این رویا را به واقعیت بدل کنند و برای نخستین بار در تاریخ، مرزهای فضایی برای شمار زیادی از مردم عادی باز شدند.
اما ناسا چه نقشی در صنعت خصوصی فضایی ایفا خواهد کرد؟ وب‌سایت Space.com اخیرا برای پرداختن به این موضوع با ۳ متخصص صنعت خصوصی فضایی صحبت کرده است. استکات هوبارد، استاد راهنمای دپارتمان هوانوردی و فضانوردی دانشگاه استانفورد در سانفرانسیسکو، کالیفرنیا می‌گوید، در ابتدا باید درک کنیم که هم‌اکنون، حدود ۷۵ درصد از فعالان صنعت فضا، در بخش خصوصی مشغول به کار هستند.
این شامل ماهواره‌های دایرکت‌تی‌وی (شرکت ارائه‌دهنده خدمات پخش مستقیم ماهواره‌ای) و شرکت رسانه‌ایسریوس ایکس‌ام نیز می‌شود. هوبارد که قبلا مدیر مرکز پژوهشی ایمز ناسا در دره سیلیکون بوده، می‌گوید، موضوع جدید، گسترش این فعالیت به عرصه پروازهای فضایی انسان است. هوبارد که قبلا پس از چندین شکست در دهه ۱۹۹۰، به سمت مدیر برنامه اکتشافات سیاره سرخ ناسا منصوب شد، می‌گوید، پس از اینکه شرکت‌های خصوصی بتوانند هزینه سفرهای زیرمداری را به حدود ۵۰۰ هزار دلار برسانند، علاقه زیادی به این بخش معطوف می‌شود.
اریک استالمر، رئیس سازمان غیرانتفاعی فدراسیون پروازهای فضایی می‌گوید، برجسته‌ترین برنامه فضایی که هم اکنون با همکاری مشترک ناسا و بخش خصوص در حال انجام است، برنامه خدمه تجاری ناسا (Commercial Crew Program) است. این برنامه وظیفه توسعه فضاپیماهای ناسا را برعهده دارد که قرار است، فضانوردان را از زمین به ایستگاه فضایی بین‌المللی و برعکس حمل کند. به همین جهت، ناسا قراردادهای چند میلیارد دلاری را به شرکت‌های اسپیس ایکس و بوئینگ اعطا کرده تا به ترتیب کپسول‌های فضایی دراگون و سی‌اس‌تی-۱۰۰ استارلینر را بسازند. پروازهایی که برنامه‌ریزی شده در سال آینده شروع به کار کنند.
برنامه‌های تامین محموله‌ای هم وجود دارد که قراردادهای آن به شرکت‌های اسپیس ایکس و نورثروپ گرومن اعطا شده تا ماموریت‌های تامین آذوقه به ایستگاه فضایی را انجام دهند. هر دوی این شرکت‌ها، قبلا پروازهای زیادی را برای حمل محموله‌های ناسا انجام دادند. هوبارد و استالمر هر دو گفتند که ناسا با تکیه بر صنعت خصوصی فضایی برای انجام برنامه‌های خود در مدار پایین زمین، برنده اصلی این قراردادها بوده است. هوبارد استدلال کرد که این استراتژی به آژانس فضایی اجازه می‌دهد، همچنان به کاوش در عرصه‌هایی بپردازد که در آن هنوز علاقه تجاری وجود ندارد.
استالمر گفت که ناسا بودجه‌ای حدود ۵ برابر بیش‌تر از بزرگ‌ترین آژانس فضایی دولتی دارد، اما اهداف جاه‌طلبانه آژانس فضایی هنوز هم پر هزینه هستند. او در ادامه گفت، ناسا برای حصول بهترین نتیجه، باید از نوآوری و تکنولوژی که در بخش خصوصی وجود دارد، بهره ببرد و پروژه‌های عالی را انجام دهد. استالمر توضیح می‌دهد که پروژه‌های عالی، به عقیده او، برنامه‌های فوق‌العاده پیشرفته در عرصه اکتشافات فضای عمیق هستند.
هوبارد گفت:
این نه تنها یک همکاری یا شراکت است، بلکه شاید حتی وابستگی متقابل هم باشد.
او در ادامه افزود:
فکر نمی‌کنم که بدون یک بخش پررونق فضایی کارآفرینی، اکتشاف فضای عمیق با شرکای عادی امکان‌پذیر باشد. فکر می‌کنم همکاری با بخش خصوصی که به‌خوبی نشان داده، می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد، در آینده برای کشف فضای عمیق اهمیت حیاتی داشته باشد.
فیل مک آلیستر، مدیر بخش پروازهای فضایی تجاری ناسا نیز از مشارکت بخش‌های دولتی و خصوصی حمایت کرد. مک آلیستر گفت، شرکت‌های خصوصی مزیت‌های سریع بودن، زیرکی، قدرت تصمیم‌گیری بهتر را دارند. جلسات و بحث‌های زیادی (در بخش دولتی) داشته‌ام که به نظر نسبت به بخش خصوصی طولانی‌تر بودند.
مک آلیستر گفت:
بخش خصوصی اساسا تمایل دارد که سریع به‌جلو برود و هزینه‌ها را مقرون به صرفه نگه دارد و ناسا تجربه ۵۰ سال پروازهای فضایی انسانی را در کارنامه دارد، وقتی ترکیب این دو را باهم داشته باشیم، می‌توانیم فرض کنیم که یکدیگر را کامل می‌کنند.
استالمر می‌گوید، در حال حاضر نسبت به سابق بازیگران بیش‌تری در پروازهای فضایی خصوصی حضور دارند، غول‌های هوا فضایی مانند لاکهید مارتین، بوئینگ و نورثروپ گرومن سخت‌افزارهایی برای ناسا و اداره ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) می‌سازند، اما احتمالا همچنان به دنبال به‌دست آوردن قراردادهای سنگین دفاعی نیز باشند. ولی این پیمانکاران دولتی دیگر تنها گزینه‌هایی نیستند که ناسا در اختیار دارد.
استالمر گفت:
آینده‌ای را می‌بینم که قراردادهایی که در گذشته به ۳ یا ۴ شرکت بزرگ می‌رسیدند، به شرکت‌های دیگر اعطا شوند. خواهیم دید که شرکت‌های کوچک‌تر و زیرک‌تری وارد بازار می‌شوند و با بسیاری از شرکت‌های بزرگ رقابت می‌کنند. بنابراین دیگر فقط پیمانکاران سابق دولت در بازار حضور ندارند، بلکه شرکت‌های دیگری هم هستند که می‌توانند با بخش دولتی همکاری کنند.
مک آلیستر همچنین گفت، تغییر بزرگی که در حال حاضر شاهد آنیم، تغییر در مالکیت فضاپیماها است که در نتیجه ورود مشتریان فضایی غیردولتی اتفاق افتاده است.
مک آلیستر گفت:
فکر می‌کنم، مشتری‌های غیر دولتی تنها در طی ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته در صنعت فضا ظهور کردند. پیش از آن، تقریبا فقط ناسا و دولت‌ها مشتریان صنعت فضایی بودند و زمانی که چنین وضعیتی وجود داشته باشد، منطقی است که تنها ناسا مالک و گرداننده سخت‌افزارها (فضاپیماها) باشد.
اما مک آلستر در ادامه گفت:
زمانی که فرصتی برای سایر مشتریان دارید، لازم است که برخی از مسئولیت‌های توسعه و ساخت را به شرکت‌های بخش خصوصی واگذار کنید. به آنها اجازه دهید که سخت‌افزارهای خود را داشته باشند و سپس آنها می‌توانند (محصولات خود) را به مشتریان دیگر بفروشند و این موضوع باعث می‌شود که از هزینه‌ها برای ناسا و سایر مشتریان کاسته شود. دلیل این امر هم واضح است، شرکت‌های خصوصی می‌توانند هزینه‌های ثابت خود را برای مشتریان پایه بیش‌تری تبلیغ کنند.
مک آلستر این را نوعی «معامله برد برد» می‌داند. اما چه کسانی مشتریان صنعت فضایی خصوصی خواهند بود؟ ثروتمندان، حداقل در کوتاه‌مدت این‌طور خواهد بود. به گفته کارشناسان، هزینه پروازهای فضایی، حتی برای سفرهای زیرمداری هم برای مدتی گران خواهد ماند. اما این بدان معنا نیست که بقیه ما هیچ نقشی در انقلاب خصوصی فضایی نداشته باشیم.
استالمر گفت:
فکر می‌کنم که نیاز به بسیاری از افراد خلاق وجود خواهد داشت. ما به بسیاری از سازندگان نیاز خواهیم داشت، نه تنها مهندسان هوا فضا، بلکه صنعتگران، کسانی که می‌توانند از دستان خود استفاده کنند.
منبع زومیت
