آخرین اخبار

در ایـن نـوع بـرق گرفتگـی سیـستم یـا تأسیـسات الکتریکی سالم بوده و برق گرفتگی به علت سهل انگاری یا بی توجهی فرد در اثر تماس مستقیم با سیم برق دار اتفاق می افتد.
تماس غیر مستقیم یا (تمـاس بـا بدنـه هـادی دسـتگاه هـای الکتریکـی) :اگـر بـه علـت خرابـی عایق بندی یا هر نوع نقص دیگری در مدارهای دستگاه الکتریکی، سیم برق دار به بدنـه هـادی دستگاه یا سطوح هادی دیگر متصل شود، بدنه دستگاه برق دار شده و در اثر تماس فرد با این بدنه هادی برق گرفتگی غیرمستقیم پدید می آید.

روش های حفاظت در برابر برق گرفتگی مستقیم
برای حفاظت افراد در برابر خطرات احتمالی ناشی از تماس مستقیم با قـسمت هـای برق دار تأسیسات الکتریکی باید از عبور جریان الکتریکی از بدن انسان جلـوگیری و یـا
مقدار جریانی را که احتمال عبور از بدن دارد، محدود کرد. مهم ترین روش های تأمین چنین حفاظتی به شرح ذیل می باشند:

• عایق بندی قسمت های برق دار:
قـسمت هـای بـرق دار در دسـترس (از جملـه ترمینال ها، انتهای کابل ها، بست ها و محـل اتـصال کابـل هـا بـه یکـدیگر ) بـا نوارچسب عایق برق، عایق بندی می شوند تا از تماس افراد با آن ها جلوگیری شود . باید توجه شود کـه
عایق مذکور باید مقاوم و از استاندارد لازم برخوردار باشد . همچنین این عایق باید در برابر شرایط محیطـی (اثـرات مکـانیکی، الکتریکـی، حرارتـی و شـرایط جـوی ) استقامت و کیفیت خود را حفظ کند.

• محصور کردن تجهیزات :
قسمت های برق دار وسـایل الکتری کـی بایـد پوشـیده و محصور شوند . محفظه این قسمت ها باید بـه گونـه ای باشـد کـه نفـوذ آب، گردوغبار یا ذرات هادی نظیر براده ها به داخل آن ها امکان پـذیر نباشـد . در انتخاب این محفظه ها باید شرایط محیطی در نظر گرفته شود.
استقرار در خارج از دسترس : قسمت های برق دار در محلی قرار داده می شوند کـه دسترسی به آن ها با دراز کردن دست در جهت های مختلف مقـدور نباشـد . در محل هایی که وسایل فلزی بلند مثل میل گرد جا به جا می شوند، باید ابعاد آن هـا نیز مد نظر قرار گیرد.

روش های حفاظت در برابر برق گرفتگی غیر مستقیم
• قطع خودکار مدار تغذیه با استفاده از اتصال زمین :
در این روش به محض اتصالی فـاز به بدنه هادی دستگاه، باید وسیله حفاظتی جریان برق تغذیه دستگاه یا مدار را در مدت زمان کوتاهی قطع کند.

• عایق بندی مضاعف یا دوبل :
در عایق بندی مضاعف هادی هـای بـرق دار، وسـایل الکتریکی به وسیله دو لایه مجزا یا مکمل عایقی پوشانده می شوند که هر کدام از این لایه ها به طور مناسب هادی را عایق کند و مجموعـه هـر دو لایـه ایـن اطمینان را به وجود می آورد که بر اثر شکست عایق خطری رخ ندهد. هدف از این نوع حفاظت، جلوگیری از تماس با بدنه هـادی دسـتگاه از طریـق عایق بندی است تا در صورت بروز خرابی در عایق بندی اولیه، بدنه هـادی در دسترس نباشد . این حفاظت برای دستگاه های متحرک نظیر جاروبرقی مفیـد است .
• عایق کردن محیط :
هدف از این حفاظت ایجاد وضعیتی است که تماس همزمان با قسمت هایی که ممکن است ولتاژهای مختلف داشته باشند، غیر ممکن باشـد . می توان با عایق کردن اطراف محل قرار گرفتن دسـتگاه، ماننـد کـف زمـین و دیوارها افراد را در برابر ولتاژ تماسی نسبت بـه زمـین حفاظـت کـرد . چنـین حفاظتی فقط برای دستگاه هایی که در محل ثابت هستند، مناسب است.
هم ولتاژ کردن بدون اتصال زمین: هدف از این روش پیش گیری از ظاهر شدن ولتاژ خطرناک تماس است . در این روش یک هادی همبندی هـم ولتاژ کننـده کلیـه بدنه های هادی را که احتمال تماس همزمان آن ها وجود دارد، و نیز بدنه های هادی بیگانه را به یکدیگر مرتبط می کند . این هادی همبندی نبایـد در ارتبـاط الکتریکی مستقیم با زمین از طریق بدنه های هادی باشد.

• جدا کردن (ایزوله کردن ) منبع تغذیه از زمین :
اگر مدار از قسمت های اصلی سیـستم تغذیه، ارت اجسام فلزی اطراف یا هر مدار دیگـری کـاملاً مجـزا باشـد، هـیچ
ولتاژی بین هادی های برق دار و ارت یا قسمت های فلزی به وجود نمی آیـد و امکان شوک الکتریکی ر ا کاهش می دهد . یک سیـستم مجـزا شـده سیـستمی است که از سیم پیچی ثانویه یک ترانسفورماتور مجـزا کننـده (ترانـسفورماتور ایزوله) تغذیه شود . بدین ترتیب اگر هیچ ارتباطی بین قسمتی از مدار و اتصال زمین (ارت) وجود نداشته باشد، برای شخصی که زمین و یک قسمت برق دار
را لمس کند، مدار کاملی تشکیل نخواهد شد و از ایجاد شوک الکتریکی نـسبت به زمین جلوگیری می شود.نکته حائز اهمیت این است که این نوع حفاظت فقط برای شرایطی کـه بـه دقـت تحـت کنترل باشد، مناسب و لذا کاربرد آن محدود است . اما در محـیط هـای سـاختمانی کـه تأسیسات نمی تواند به طور ثابت و جدا از زمین باقی بماند، این روش به تنهـایی قابل استفاده نیست و باید همراه با روش کاهش ولتاژ به کار رود .

منبع : برق نیوز