اجزاء کنترل در یک سیستم اتوماسیون صنعتی
سیستم اتوماسیون صنعتی (خودکاری) از سه قسمت اساسی تشکیل شده است که عبارتند از:
اندازهگیرها
کنترل کننده
محرکها که در ادامه هرکدام از این سه قسمت توضیح داده میشود.
۱- اندازهگیرها
اندازهگیرها در سیستم اتوماسیون صنعتی چشم سیستمهای کنترل محسوب میشوند و با کمی سازی مقادیر فرایندی کنترل کننده را از وضعیت موجود در فرایند آگاه ساخته و در نتیجه کنترل کننده فرمان مورد نیاز را به محرک جهت کنترل فرایند و رسیدن به نقطه تنظیم مورد نظر ارسال مینماید. هر دستگاه اندازهگیری شامل سه جزء اساسی سنسور، ترانسدیوسر و ترانسمیتر میباشد.
– سنسور (Sensor) سنسور قطعهای است که به پارامترهای فیزیکی نظیر حرکت، حرارت، نور، فشار، الکتریسیته، مغناطیس و دیگر حالات انرژی حساس است و در سیستم اتوماسیون صنعتی هنگام تحریک آنها از خود عکس العمل نشان میدهد و برای این عکس العمل نیاز به انرژی خارجی ندارد.
– ترانسدیوسر (Transducer) ترانسدیوسر قطعهای است که سیستم اتوماسیون صنعتی وظیفه تبدیل حالات انرژی به یکدیگر را برعهده دارد، سنسور پارامتر مورد اندازهگیری را به ترانسدیوسر تحویل میدهد، سپس ترانسدیوسر آن را به یک سیگنال قابل درک برای کنترلر تبدیل میکند لذا برای انجام این تبدیل نیاز به یک منبع انرژی خارجی دارد.
– ترانسمیتر (Transmitter) ترانسمیتر وسیلهای است که در سیستم اتوماسیون صنعتی یک سیگنال خروجی ترانسدیوسر را به سیگنال استاندارد قابل انتقال تبدیل مینماید. از معروفترین استانداردهای ترانسمیترها میتوان به استاندارد ۴ تا ۲۰ میلی آمپر و ۰ تا ۱۰ ولت اشاره نمود.
۲- کنترل کننده: قسمت دوم ابزاردقیق بخش کنترل میباشد. کنترل عبارتست از سوق و نگهداری یک یا چند فرایند به وضعیت یا وضعیتهای مطلوب یا مورد نظر. این مفهوم در برگیرنده کنترل کمی، کیفی، حفظ ایمنی و محیط زیست میباشد که اهداف اساسی کنترل میباشند.
۳- محرکها: محرکها ادواتی هستند که سیگنال خروجی را از قسمت کنترل کننده گرفته و متناسب با این سیگنالها عمل میکنند. از عمده ادوات خروجی میتوان به شیرهای کنترل و الکتروموتورها اشاره کرد. این ادوات با عملکرد خود باعث کنترل پارامترهای اندازهگیری شده در مقدار مطلوب و مورد نظر میشوند.
کاربرد سیستم اتوماسیون صنعتی
امروزه کاربرد سیستم اتوماسیون صنعتی و ابزار دقیق در صنایع و پروسه های مختلف صنعتی به وفور به چشم می خورد. کنترل پروسه و سیستمهای اندازه گیری پیچیده ای که در صنایعی همچون نفت ، گاز ، پتروشیمی ، صنایع شیمیایی ، صنایع غذایی ، صنایع خودرو سازی و غیره بکار می آید نیازمند ابزارالات بسیار دقیق و حساس می باشند. پیشرفتهای تکنیکی اخیر در کنترل فرایند و اندازه گیری پارامترهای مختلف صنعتی از قبیل فشار ، دما ، جریان و غیره باعث افزایش کیفیت محصولات و کاهش هزینه های تولید گردیده است .
به طور کلی برخی از مزایای سیستم اتوماسیون صنعتی از این قبیل اند:
– تکرارپذیری فعالیتها و فرایندها
– افزایش کیفیت محصولات تولیدی
– افزایش سرعت تولید (کمیت تولید)
– کنترل کیفیت دقیقتر و سریعتر
– کاهش پسماندهای تولید (ضایعات)
– برهمکنش بهتر با سیستمهای بازرگانی
– افزایش بهره وری واحدهای صنعتی
– بالا بردن ضریب ایمنی برای نیروی انسانی و کاستن از فشارهای روحی و جسمی
مانیتورینگ
یکی دیگر از مباحث مهم و مرتبط با سیستم اتوماسیون صنعتی ، مانیتورینگ می باشد . امروزه مانیتورینگ یکی از نیازهای اساسی بسیاری از صنایع به خصوص صنایع بزرگ می باشد. بسیاری از صنایع بزرگ مانند صنایع پتروشیمی ، صنایع تولید انرژی ، صنایع شیمیایی و … بدون استفاده از سیستم مونیتورینگ مناسب قادر به ادامه کار خود نیستند . مونیتورینگ عبارت است از جمع آوری اطلاعات مورد نظر از بخشهای مختلف یک واحد صنعتی و نمایش آنها با فرمت مورد نظر برای رسیدن به اهداف ذیل :
– نمایش وضعیت لحظه ای هر یک از ماشین آلات و دستگاهها
– نمایش و ثبت پارمترهای مهم و حیاتی یک سیستم
– نمایش و ثبت آلارمهای مختلف در زمانهای بروز خطا در سیستم
– نمایش محل خرابی و زمان وقوع ایراد در هر یک از اجزای سیستم
– نمایش پروسه های تولید با استفاده از ابزارهای گرافیکی مناسب
– تغییر و اصلاح Set Point ها حین اجرای پروسه تولید
– امکان تغییر برخی از فرایندهای کنترلی از طریق برنامه مونیتورینگ
– ثبت اطلاعات و پارمترهای مورد نظر مدیران از قبیل زمانهای کارکرد، میزان تولید ، میزان مواد اولیه مصرفی ، میزان انرژی مصرفی و …
منبع : simatec