مقره چیست و کاربرد آن در صنعت برق
یکی از اجزاء مهم شبکه های فشار قوی ، مقره ها می باشد.
مقره یا گیره چینی پایه عایقی است که در دکلهای انتقال برق در محل اتصال کابلهای برق با دکل بکار میرود.
مقره ها بر حسب ولتاژ مورد استفاده وشرایط محیطی از نظر آلودگی و رطوبت ،شکل خاصی به خود می گیرند.
وظایف مقره ها در شبکه ها را می توان به صورت زیر بیان نمود :
۱٫ تحمل وزن هادی های خطوط انتقال و توزیع برای نگهداری سیم های هوایی روی پایه ها و دکل ها در بدترین شرایط
۲ . عایق بندی هادی ها و زمین و بین هادی ها با یکدیگر به عهده مقره است. یعنی مقره ها باید از استقامت الکتریکی کافی برخوردار باشند تا بتوانند بین فازهای شبکه و دکل ها که متصل به زمین هستند
ایزولاسیون کافی برای تحمل ولتاژ فازها را داشته باشند.
مورد استفاده در صنعت برق
الف: مقرههای چینی؛ این مقرهها از ترکیبات آلکالین و سیلیکات آلومینیوم ساخته شدهاست. جهت بالا بردن استقامت مکانیکی چینی به آن اکسید آلومینیوم اضافه میکنند.
مقرههای چینی هم به صورت بشقابی و هم به صورت یکپارچه ساخته میشوند.
ب: مقرههای شیشه ای ؛ از شیشه نیز در ساخت مقرهها استفاده میشود ولی به دلیل پایین بودن استقامت مکانیکی شیشه لازمست به طریقی آن را تقویت نمود. یک روش، سرد کردن سریع شیشه پس از شکل دادن آن میباشد که با این روش سطح خارجی مقره سخت شده، موجب افزایش استقامت مکانیکی آن میشود. از مشکلات این نوع مقره ها می توان به شکنندگی بسیار زیاد آن اشاه کرد.
ج: مقرههای پلاستیکی؛ از جنس پلاستیک و از ترکیبات شیمیائی اتیلن، پروپیلن و رزین میباشد. مزیت این مقرهها در دفع خوب آب میباشد زیرا پلاستیک این مزیت را دارد
که قطرات آب روی سطح آن جاری نمیشود تا با قطرات دیگر ترکیب شده مسیری را برای هدایت قوس فراهم کند.
در صورتی که در مقرههای چینی و شیشهای آب به راحتی روی سطح مقره جاری میشود.
مقره ها چه وظایفی را می توانند به عهده بگیرند :
تحمل وزن هادی های خطوط انتقال و توزیع برای نگهداری سیم های هوایی روی پایه ها و دکل ها در بدترین شرایط بد آب و هوایی
عایق بندی هادی ها و زمین و بین هادی ها با یکدیگر به عهده مقره است.
یعنی مقره ها باید استقامت الکتریکی کافی داشته باشند تا بتوانند بین فازهای شبکه و دکل ها که متصل به زمین هستند،
ایزولاسیون کافی برای تحمل ولتاژ فازها را داشته باشند.
مقره خوب چه ویژگی هایی باید داشته باشد
- استقامت الکتریکی بالا.
- استقامت مکانیکی بالا.
- عاری از ناخالصی و حفره های داخلی.
- استقامت در برابر تغییرات درجه حرارت و عدم تغییر شکل در اثر تغییر دما
- ضریب اطمینان بالا.
- ضریب تلفات عایقی کم.
- در برابر نفوذ آب و آلودگی ها مقاوم باشد.
دو نوع شکست در مقره ها ممکن است رخ دهد :
سوراخ شدن مقره ( شکست الکتریکی داخل بدنه مقره) :
این شکست بستگی به جنس مقره ، ضخامت بدنه مقره و ناخالصی های آن دارد که غالباً اتفاق نمی افتد،
مگر در هنگام صاعقه های بسیار خطرناک و امواج سیار روی خط چین رخ می دهد.
ضخامت بدنه مقره را طوری طراحی می کنند که برای ولتاژهای ضربه صاعقه ای و امواج سیار ناشی از سویچینگ سوراخ نشود.
جرقه سطحی مقره :
به علت اینکه سطح مقره ها با هوا در ارتباط است ،
و با توجه به اینکه استقامت الکتریکی هوا خیلی کمتر از مقره ها است.
لذا قبل از سوراخ شدن ، در روی سطح مقره ها جرقه زده می شود.
معمولاً اگر بر روی سطح مقره ها گرد و غبار و رطوبت و آلودگی بنشیند به سطح آن رسانا می شود
و یک جریان نشتی روی سطح مقره بین هادی و پایه فلزی آن بر قرار می گردد
و باعث پایین آمدن ارزش عایقی سطح مقره می شود.
لذا اولاً سطح عایق ها را طویل می سازند
تا مسیر جریان نشتی طولانی تر شود و ارزش عایقی سطحی زیاد از دست نرود.
دیگر آن که سطح عایق را به صورت چتری می سازند،
تا باران از آن ریخته شده و ابعاد مقره نیز بزرگ نشود و بالاخره جای خشک هم داشته باشد.
شیب چترها باید طوری باشد که روی سطوح هم پتانسیل یعنی عمود بر خطوط میدان بین هادی و میله قرار گیرند.
زیرا اگر بین دو نقطه ای که دارای اختلاف پتانسیل باشند ،
سطح رسانای ناشی از گرد و غبار تشکیل می شود ،
جریان زیادتری جاری شده و جرقه سطحی زودتر زده می شود.
منبع : نیروکابل