روتور چیست؟
روتور یا چرخانه به بخش متحرک موتورهای الکتریکی یا ژنراتورهای برقی میگویند.
روتور از نظر لغوی با rotate هم خانواده است. این گونه تحلیل ریشه ای لغات باعث بخاطر سپاری بهتر آنها میشود. موتورهای الکتریکی و ژنراتورها معمولا ًدو بخش اساسی به نام روتور و استاتور دارند که استاتور نیز بخش استاتیکی یا ثابت این دستگاهها است.
روتور در ماشین هایی مانند موتورهای برقی ، تلمبه ها و یا حتی پهپادهای هلیکوپتری کاربرد دارد. چرخانه از چندین قطعه مجزای باریک فولادی که میانشان میلههایی از مس یا آلومنیوم تعبیه شده ساخته شدهاست. در رایجترین نوع روتور ( روتور قفس سنجابی) این میلهها در انتهای خود به صورت الکتریکی و مکانیکی بوسیله حلقههایی به هم متصل شدهاند.
چیزی در حدود ۹۰ % موتورهای القایی دارای روتور قفس سنجابی میباشند. این نوع چرخانه به دلیل ساختاری مستحکم و ساده مرسوم ترین نوع چرخانه در جهان است.
این چرخانه از هسته ای چند تکه و استوانه ای که محوری دارای شکاف های موازی برای در بر گرفتن رساناهای مورد نیازش را دارد استفاده میکند. هر شکاف میله ای است از جنس مس یا آلومینیوم و یا آلیاژی از فلزات . انتهای این میله ها همواره به وسیله پیچه هایی اتصال کوتاه است.
علت اصلی نام گذاری این نوع چرخانه نیز همین ساختار است. این ساختار دقیقاً شبیه قفس سنجاب است.
میله ی چرخانه به دلایل زیر اندکی اریب نسبت به محور نصب میشود:
دلیل اول آنکه موتور با کاهش صوت مغناطیسی بدون صدا کارکرده و برای آنکه از هارمونیکها در شکافها کاسته شود.
دلیل دوم آن است که گرایش روتور به هنگ کردن کمتر شود. دندانههای چرخانه به خاطر جذب مغناطیسی مستقیم (محض) تلاش میکنند که در مقابل دندانههای استاتور باقی بمانند. این اتفاق هنگامی میافتد که تعداد دندانههای روتور و استاتور برابر باشند.
چرخانه بوسیله مهارهایی در دو انتها روی محور نصب شده؛ یک انتهای محور در حالت طبیعی برای انتقال نیرو بلندتر از طرف دیگر گرفته میشود. ممکن است بعضی موتورها محوری فرعی در طرف دیگر (غیر گردنده – غیر منتقل کننده نیرو) برای اتصال دستگاههای حسگر حالت (وضعیت) و سرعت داشته باشند. بین استاتور و چرخانه شکافی هوایی موجود است. بعلت القا انرژی از استاتور به چرخانه منتقل میشود. گشتاور نیرو تولید شده به چرخانه نیرو داده و سپس برای چرخیدن به آن نیرو میکند. صرف نظر از چرخانه استفاده شده قواعد کلی برای دوران یکی است.
لرزش چرخانهٔ پروانهٔ اصلی باعث لرزش خطرناک بالگرد بر روی زمین و تشدید شدن آن در پایههای ارابهٔ فرود میشود که به آن تشدید زمینی میگویند.