آخرین اخبار

برقگیر : ( LIGHTNING ARRESTER )
در ایستگاههای فشار قوی دامنه ولتاژهای موجی تخلیه جوی از سطح عایقی تجهیزات (BIL) فشار قوی بیشتر می باشد و باعث صدمه زدن به ایزولاسیون داخلی تجهیزات فشار قوی می شود . بنابراین به منظور حفظ ایزولاسیون داخلی تجهیزات فشار قوی در قبال ولتاژهای موجی تخلیه جوی ضروری است دامنه ولتاژهای موجی تخلیه جوی تا حد مناسبی کمتر از سطوح عایقی تجهیزات محدود گردیده و از حد مناسب تجاوز ننماید .
کاهش دامنه اضافه ولتاژهای موجی تخلیه جوی ، توسط برقگیرهای فشار قوی پیش بینی شده در ابتدای خطوط انتقال انرژی وارد شده به ایستگاهها امکان پذیر می‌گردد .
برقگیرهای فشار قوی ، تخلیه اضافه ولتاژهای موجی تخلیه جوی ظاهر شده در هادی های خطوط انتقال و ایستگاههای فشار قوی را به زمین امکان پذیر ساخته و بلافاصله پس از برقراری جریان تخلیه جوی در فاصله زمانی چند میکرو ثانیه و کاهش دامنه ولتاژ موجی ، مسیر جریان تخلیه در برقگیر قطع می شود . پس نتیجه می گیریم که بااستفاده از برقگیرها و قبول مقدار ریسک می‌توان سطح عایقی تجهیزات که از نظر اقتصادی خیلی مهم می باشد را تا حد مناسبی کاهش داد .

انواع برقگیرها :
برقگیرها را از نظر نوع ساخت می توان به گروههای زیر تقسیم کرد :

برقگیر بافاصله هوائی (Gap Type Arrester )
این نوع برقگیر عبارتست از یک جفت الکترود که یکی از الکترودها به زمین و دیگری به فاز متصل است و بین آنها فاصله هوائی وجود دارد . وقتی که ولتاژ بین الکترودها از ولتاژ شکست هوا بیشتر شد شکست الکتریکی در هوا صورت می گیرد . این نوع برقگیر ساده ترین نوع برقگیر است .

برقگیر میله أی یا آرماتور :
کلا جهت حفاظت ترانسفورماتور ها و زنجیره های ایزولاتور خطوط انتقال انرژی الکتریکی در مقابل اضافه ولتاژ می توان از برقگیر میله أی استفاده کرد . بدان معنی که طول مقره را توسط دو میله فلزی شاخی شکل که در دو سر ایزولاتور نصب می شود بطور مصنوعی کوتاه می کنند . این وسیله عملاً برای حفاظت ایزولاتور به کار برده می شود و باعث می شود که جرقه و حرارت ناشی از آن از ایزولاتور دور نگه داشته شود در این صورت حرارت جرقه باعث صدمه زدن به ایزولاتور نمی شود .
فاصله بین دو الکترود باید طوری انتخاب شود که در مقابل بیشترین مقدار ولتاژ سیستم استقامت‌ کند ولی اضافه ولتاژ باعث تخلیه الکتریکی در آن شود .
برای شروع تخلیه الکتریکی در فاصله هوائی حداقل باید یک الکترون آزاد در محل باشدت میدان الکتریکی زیاد موجود باشد . در این صورت بکمک میدان ، الکترون شتاب می گیرد و با اتمها و یا مولکولهای خنثی تصادم خواهد کرد . اگر شدت میدان الکتریکی بقدر کافی بزرگ باشد انرژی الکترونها بقدر کافی خواهد بود که اتمها و مولکولهای خنثی را یونیزه کند . این عمل بصورت بهمن و ار ادامه خواهد یافت تا مقدار زیادی از ذرات یونیزه در فضای بین دو الکترود بوجود آید و فاصله هوائی قابلیت هدایت جریان را بدست آورد و بعبارت دیگر تخلیه الکتریکی صورت گیرد .

‌برقگیر از نوع مقاومت غیر خطی یا برقگیر بافنتیل(Non Linear resistor type arrester) :
از برقگیر باید در موقع کار عادی شبکه جریان عبور نکند ، در ثانی برقگیر بایستی فقط در موقعی که شبکه دارای آنچنان ولتاژی است که برای دستگاههای الکتریکی مثل مقره و ترانسفورماتور خطرناک است عمل کند . در ثالث باید موقعی که ولتاژ شبکه به مقداری که دیگر خطرناک نیست رسید ، بلافاصله برقگیر جریان را قطع کند و شبکه را به حالت عادی خود برگرداند . تمام شرایط فوق در برقگیر بامقاومت غیر خطی جمع است .
این نوع برقگیرها که به Valve Type معروف هستند در حال حاضر در شبکه از آنها استفاده می‌شود . این نوع برقگیر ها از یک یا چند خازن سری همراه بایک یا چند مقاومت غیر خطی تشکیل شده است . این خازنها ( فواصل هوائی ) لازمند تا در حالت کار عادی سیستم از عبور جریان الکتریکی به داخل برقگیرها جلوگیری شود . این مجموعه در داخل یک لوله مقره که طول آن بستگی به ولتاژ دارد قرار دارد .
ولتاژ شبکه نمی تواند باعث شکست در فاصله هوائی بشود و مقاومت سری خیلی بالا است و جریان از برقگیر عبور نمی کند . در اثر اضافه ولتاژ در ترمینال برقگیر فاصله هوائی سری تحمل اضافه ولتاژ نداشته و جرقه در دو سر الکترود آن زده می شود و در همین حال مقاومت غیر خطی شدیدا کاهش می یابد و جریان به زمین تخلیه می شود . پس از تخلیه اضافه ولتاژ مقاومت برقگیر زیاد شده و جریان قطع برقگیر خاموش می شود . فاصله هوائی جرقه از دو الکترود که ممکن است نوک آن صاف و یا تیز باشد تشکیل شده و مقاومت های غیر خطی بصورت بلوکهای سیلندری از جنس سیلیکان کاربید ساخته می شود . ساختمان این برقگیرها طوری است که گازهای تولید شده در اثر جرقه به خارج هدایت می شود و به این وسیله سوپاپ تخلیه فشار گفته می شود . لازم به توضیح است که ممکن است در حین کار عادی شبکه در اثر اضافه ولتاژهای ولتاژ برقگیر جریانهای کمی از برقگیر عبور نموده که رفته رفته باعث ایجاد گاز می گردد . سوپاپ تخلیه فشار پس از اینکه فشار به حد معین رسید گازها را تخلیه و از منفجر شدن برقگیر جلوگیری می کند .
معمولا در زیر هر برقگیر یک شمارنده وجود دارد که این شمارنده تعداد عملکردهای برقگیر را نشان می دهد یعنی هر بار که برقگیر اتصال به زمین انجام می دهد این شمارنده عمل کرده و یک شماره می اندازد لازم بذکر است که هر برقگیر برای کار در تعداد شماره های خاصی تنطیم شده است .

برقگیر از نوع اکسید روی(Gapless Zn oxide arrester (zno):
در چند سال اخیر برقگیرهائی باطرح کاملا جدید بانام برقگیرهای اکسید روی ساخته و به بازار عرضه شده است که از نظر طرح و نحوه کار کرد بابرقگیرهای دیگر متفاوت می باشد . در این نوع برقگیرها فاصله هوائی وجود نداشته و فقط از مقاومت نوع اکسید روی استفاده می شود . مقاومت اکسید روی کاملا غیر خطی می باشد .
حذف فواصل هوائی ، مشخصات ولت ـ آمپر بی نهایت غیر خطی و ظرفیت حرارتی بالای دیسکهای zno و وجود یک سطح حفاظتی معین ، حذف تقریبی جریان نشتی و کاهش احتمال قطعی در شبکه ، افزایش ظرفیت جذب انرژی ، سادگی ساختمان و افزایش قابلیت اطمینان ، ایجاد حالت گذاری کمتر و غیره ویژگیهای ممتازی به برقگیر نوع zno داده است .

منبع : g-u-m