آخرین اخبار

صحنه ای کلاسیک، به یاد ماندنی و دلهره آور از بسیاری از فیلم های سینمایی علمی تخیلی در ذهن ما نقش بسته است، انسانی در سفینه ی فضایی بدون لباس فضانوردی و تجهیزات مناسب گیر افتاده و هر لحظه ممکن است دریچه ی سفینه باز شود و او در فضای بیکران رها گردد. معمولاً هم شخصیتی که در این شرایط گیر افتاده است، همه ی تلاشش را می کند تا با گشودن در دیگری و خارج شدن از آن بخش سفینه خودش را نجات دهد.

در شرایط فاقد هوا و تحت فشار صفر بدن انسان نمی تواند مدت زیادی را بدون تجهیزات و لباس مناسب دوام بیاورد و این یک واقعیت غیر قابل انکار است، ولی در صورتیکه بدن انسان در چنین شرایطی قرار بگیرد چه رخ خواهد داد؟ آیا چشمان انسان منفجر شده و خون جاری در رگ هایش در فضا معلق می گردد؟

در مورد سئوال قبل باید بگویم بر مبنای حادثه یی که سایوز یازده تجربه نمود و البته آزمایشاتی که قبلاً و در دهه ی ۱۹۶۰ بر روی حیوانات صورت پذیرفته است پاسخ به آن منفی است و وضعیت تا این حد ترسناک نیست.

اگر در شرایط یاد شده یعنی بدون تجهیزات و لباس مناسب در فضا رها شویم اولین چیزی که احساس خواهیم کرد کمبود هوا است. هوشیاری ما در این شرایط بلافاصله از بین نمی رود و بر مبنای اینکه بدن مان شروع به استفاده از اکسیژن موجود در جریان خون جاری در رگها می نماید ۱۵ ثانیه ای هنوز فرصت داریم، اگر نفس را حبس نکنیم شاید بتوانیم حتی تا ۲ دقیقه نیز دوام بیاوریم.

در صورتیکه نفس خود را حبس کنید گاز موجود در ریه های شما بدلیل عدم وجود فشار هوا منبسط می شود که این امر سبب پارگی ریه ها و رها شدن هوا در جریان گردش خون می گردد. اگر روزی خودتان را رها شده در فضا یافتید آنهم بدون تجهیزات مناسب، به خاطر داشته باشید انجام بازدم کمی به شما زمان بیشتری خواهد داد.

مورد دیگری که راجع به آن نیز کاری از دست ما بر نمی آید، این است که اگر به مدت ۱۰ ثانیه در فضا بمانیم پوست بدن مان و بافت موجود در زیر آن شروع به باد کردن می‌‌کند. علتش هم در این است که باز به دلیل عدم وجود فشار اتمسفریک آب موجود در بدن انسان شروع به انبساط می کند و به گونه ای وضعیت بخار شدن را به خود می گیرد. البته این بدان معنی نخواهد بود که بدل به یک بالون شده و سپس منفجر می شویم، خوشبختانه پوست بدن انسان بسیار مقاوم تر از چیزی است که فکر می کنیم، و اگر بتوانیم در فاصله ی زمانی مناسب به درون مقر خود در فضا برگردیم که شرایط فشار اتمسفریک در آن موجود است پوست و بافت موجود در زیر آن به حالت عادی خود باز می گردند.

همچنین این شرایط اثر چندانی بر روی خون یا جریان خونی ما نخواهد داشت چون سیستم جریان خون قادر است فشار را کنترل کند مگر اینکه وارد حالت شوک بشویم. جیم لی بلانک (Jim LeBlanc) به دلیل مشکلی که در لباسش داشت در سال ۱۹۶۵ و در آزمایشی به مدت ۱۴ ثانیه شرایطی مشابه آنچه که مورد بحث ما است را تجربه نمود. نکته یی که وی به آن اشاره می کند جوش آمدن آب دهان موجود بر روی زبان است وی می گوید به وضوح حباب های حاصل از جوش آمدن آب دهان را حس می کردم.

از آنجایی که با قرار گرفتن بدون تجهیزات لازم در فضا، در اصل بدون فیلتر در برابر تابش های کیهانی قرار گرفته ایم، باید انتظار سوختگی های پوستی وخیمی را نیز داشته باشیم و البته به احتمال زیاد دچار بیماری رفع فشار نیز خواهیم شد. علاوه بر اینها علی رغم سردی بیش از حد دمای فضا بدن ما بلافاصله یخ نخواهد زد و گرمای خود بدن تا پیش از اینکه دچار خفگی شویم از آن در مقابل یخ زدگی محافظت می کند.

اگر در فضا بمیریم چه رخ می دهد؟ در این شرایط با توجه به عدم وجود اکسیژن بدن ما با شرایط معمولش تجزیه نمی شود، در صورتیکه نزدیک یک منبع حراراتی باشیم بدن مومیایی و در صورتیکه وضعیت غیر از این باشد بدن فریز خواهد شد. اما اگر انسانی در لباس فضانواردی در فضا بمیرد تا مادامی که در آن لباس اکسیژن موجود باشد بدنش به تجزیه شدن ادامه خواهد داد. در هر دوی این شرایط بدن انسان مذکور تا مدت های بسیار بسیار زیادی در فضا معلق و باقی خواهند ماند.